گیربکس فیدلیتی
فیدلیتی، خودروی کراساوور تولیدی شرکت بهمن موتور، به گیربکس ۶ سرعته دوکلاچه (DCT) مجهز است که در دو نوع خشک و تر عرضه شده است.
گیربکس دوکلاچه خشک: در نسخههای اولیه فیدلیتی، از گیربکس دوکلاچه خشک استفاده میشد. این نوع گیربکس در شرایط ترافیک سنگین و توقفهای طولانی ممکن است دچار افزایش دما و استهلاک شود. برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه میشود در توقفهای طولانی، دنده را در حالت خلاص (N) قرار دهید تا از درگیری کلاچ و افزایش دما جلوگیری شود.
گیربکس دوکلاچه تر: بهدلیل مشکلات مرتبط با گیربکس دوکلاچه خشک، بهمن موتور در زمستان ۱۴۰۱ نسخه ارتقایافتهای از فیدلیتی با نام «نیو پرایم» معرفی کرد که به گیربکس دوکلاچه تر مجهز است. در این نوع گیربکس، صفحات کلاچ در روغن غوطهور هستند که منجر به عملکرد بهتر و کاهش استهلاک میشود. همچنین، در این نسخه، دستهدنده الکترونیکی جایگزین نمونه مکانیکی قبلی شده است.
گیربکس فیدلیتی، که در خودروی کراساوور فیدلیتی محصول بهمن موتور استفاده میشود، یکی از بخشهای مهم و پیچیده این خودرو است. گیربکس این خودرو از نوع 6 سرعته دوکلاچه (DCT) است و در دو نسخه خشک و تر عرضه میشود. در ادامه، توضیحات کامل درباره این گیربکس ارائه شده است:
1. نوع گیربکس دوکلاچه (DCT)
گیربکس دوکلاچه، نوعی جعبهدنده خودکار است که از دو کلاچ مجزا برای تعویض دندههای زوج و فرد استفاده میکند. این طراحی باعث میشود که تعویض دندهها بسیار سریع و بدون وقفه انجام شود.
مزایا:
- تعویض سریع و نرم دندهها: این ویژگی باعث افزایش راندمان و کارایی خودرو میشود.
- صرفهجویی در مصرف سوخت: به دلیل عملکرد بهینه، این گیربکس در کاهش مصرف سوخت موثر است.
- احساس رانندگی اسپرت: با توجه به عملکرد سریع و دقیق، تجربه رانندگی جذابتری را ارائه میدهد.
معایب:
- حساسیت به شرایط رانندگی: گیربکس دوکلاچه، بهویژه نوع خشک، در شرایط ترافیک سنگین و توقفهای متوالی ممکن است دچار استهلاک یا افزایش دما شود.
- هزینه تعمیر و نگهداری بالا: در صورت بروز مشکل، تعمیر گیربکس دوکلاچه ممکن است پرهزینه باشد.
2. گیربکس دوکلاچه خشک (Dry DCT)
ویژگیها:
- در نسخههای اولیه فیدلیتی استفاده شده است.
- سیستم کلاچ این نوع گیربکس در تماس مستقیم با هوا قرار دارد و فاقد روانکاری روغنی است.
مزایا:
- سبکتر و ارزانتر از نوع تر.
- مناسب برای رانندگی در شرایط معمول.
معایب:
- در ترافیک سنگین و توقفهای طولانی، احتمال افزایش دمای کلاچ وجود دارد.
- نیاز به مراقبت بیشتر برای جلوگیری از استهلاک زودرس.
توصیهها:
- در توقفهای طولانی، دنده را در حالت خلاص (N) قرار دهید تا از افزایش دمای کلاچ جلوگیری شود.
- به علائم هشدار دهنده مانند افزایش دما یا صداهای غیرعادی توجه داشته باشید.
3. گیربکس دوکلاچه تر (Wet DCT)
ویژگیها:
- در نسخه بهروزرسانیشده فیدلیتی نیو پرایم (از زمستان ۱۴۰۱) عرضه شده است.
- سیستم کلاچ این نوع گیربکس در روغن غوطهور است که باعث خنککاری و روانکاری بهتر میشود.
مزایا:
- عملکرد بهتر در شرایط رانندگی سنگین.
- کاهش استهلاک و افزایش عمر مفید گیربکس.
- مناسب برای ترافیکهای شهری و رانندگی طولانیمدت.
تغییرات در نسخه نیو پرایم:
- دستهدنده الکترونیکی: جایگزین نمونه مکانیکی قبلی شده و کاربری آسانتر را فراهم کرده است.
- بهبود در نرمافزار کنترل گیربکس برای تعویض دندههای دقیقتر.
قطعات تشکیل دهنده گیربکس فیدلیتی
گیربکس فیدلیتی (Fidelity)، مانند سایر گیربکسهای اتوماتیک، از مجموعهای از قطعات مکانیکی و الکترونیکی تشکیل شده است که با همکاری یکدیگر عملکرد صحیح گیربکس را تضمین میکنند. این گیربکس معمولاً از نوع اتوماتیک است و عملکرد آن بر اساس تغییر نسبتهای دندهها بهصورت خودکار و بدون نیاز به دخالت راننده صورت میگیرد.
در ادامه به معرفی قطعات اصلی تشکیلدهنده گیربکس فیدلیتی (و به طور کلی گیربکسهای اتوماتیک) پرداخته میشود:
1. کلاچها (Clutches)
کلاچها در گیربکسهای اتوماتیک مسئول اتصال و قطع ارتباط بین موتور و سایر اجزای گیربکس هستند. در یک گیربکس اتوماتیک، کلاچها به صورت الکترونیکی کنترل میشوند و نقش مهمی در تعویض دندهها دارند.
2. دندهها (Gears)
دندهها در گیربکسهای اتوماتیک، برای تغییر نسبت سرعت و گشتاور از موتور به چرخها استفاده میشوند. در گیربکس فیدلیتی، دندهها بهطور خودکار تغییر میکنند تا شتابدهی و سرعت خودرو به طور بهینه تنظیم شود.
3. سیستم هیدرولیک (Hydraulic System)
در گیربکسهای اتوماتیک، سیستم هیدرولیک برای کنترل فشار روغن استفاده میشود. این سیستم باعث میشود که تعویض دندهها بهصورت نرم و بدون ضربه انجام شود. پمپهای هیدرولیک و سوپاپها در این سیستم نقش دارند.
4. پمپ هیدرولیک (Hydraulic Pump)
پمپ هیدرولیک وظیفه تأمین فشار روغن هیدرولیکی را دارد که برای عملکرد صحیح گیربکس و تعویض دندهها ضروری است. این پمپ معمولاً در گیربکسهای اتوماتیک بهصورت الکتریکی یا مکانیکی عمل میکند.
5. مبدل گشتاور (Torque Converter)
مبدل گشتاور یکی از قطعات کلیدی در گیربکسهای اتوماتیک است. این قطعه وظیفه انتقال گشتاور از موتور به گیربکس را بدون نیاز به کلاچ انجام میدهد. مبدل گشتاور در گیربکسهای اتوماتیک بهویژه برای شروع حرکت خودرو و انتقال قدرت در هنگام شتابگیری بسیار مهم است.
6. واحد کنترل الکترونیکی (Electronic Control Unit – ECU)
واحد کنترل الکترونیکی یا ECU مسئول مدیریت و تنظیم سیستمهای الکترونیکی و هیدرولیکی گیربکس است. این واحد، تغییرات دندهها را بر اساس اطلاعات دریافتی از سنسورها و شرایط رانندگی انجام میدهد. ECU همچنین وظیفه شناسایی هرگونه مشکل یا نقص در گیربکس را دارد و در صورت بروز مشکل، هشدارهای لازم را به راننده میدهد.
7. سنسورها (Sensors)
سنسورها در گیربکسهای اتوماتیک نقش حیاتی دارند. این سنسورها اطلاعاتی مانند سرعت خودرو، دور موتور، فشار روغن و دما را به ECU ارسال میکنند. بر اساس این اطلاعات، ECU تصمیم میگیرد که چه زمانی و چگونه دندهها تغییر کنند.
8. سوپاپها (Valves)
سوپاپها در گیربکسهای اتوماتیک برای کنترل جریان روغن هیدرولیکی و فشار آن در سیستم هیدرولیک استفاده میشوند. این سوپاپها بهصورت الکترونیکی یا مکانیکی عمل میکنند و باعث میشوند که دندهها بهطور دقیق و در زمان مناسب تعویض شوند.
9. تسمهها و زنجیرها (Belts and Chains)
در برخی از گیربکسهای اتوماتیک مانند گیربکسهای CVT (Continuously Variable Transmission)، از تسمهها و زنجیرها برای انتقال قدرت از موتور به دندهها استفاده میشود. این تسمهها و زنجیرها در گیربکسهای اتوماتیک معمولی نیز میتوانند در برخی سیستمها برای انتقال حرکت به کار روند.
10. مجموعه دندهها (Gear Sets)
مجموعه دندهها که معمولاً شامل دندههای سیارهای (Planetary Gears) هستند، برای تغییر نسبتهای دنده در گیربکسها استفاده میشوند. این مجموعهها بهطور خودکار نسبتهای دنده را در هنگام رانندگی تغییر میدهند.
11. سیستم خنککننده (Cooling System)
سیستم خنککننده در گیربکسها برای حفظ دمای بهینه روغن گیربکس و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد عمل میکند. این سیستم معمولاً شامل رادیاتور مخصوص گیربکس است که به کاهش دما کمک میکند.
12. قطعات جانبی (Miscellaneous Components)
گیربکسهای اتوماتیک شامل قطعات جانبی دیگری نیز هستند که وظایف مختلفی دارند. این قطعات میتوانند شامل فیلترها، واشرها، گیرهها و قطعات دیگر باشند که به عملکرد صحیح گیربکس کمک میکنند.
گیربکس فیدلیتی، مانند سایر گیربکسهای اتوماتیک، از مجموعهای از قطعات مکانیکی، هیدرولیکی، الکترونیکی و کنترلی تشکیل شده است که با همکاری یکدیگر عمل میکنند. برای حفظ سلامت گیربکس و افزایش عمر مفید آن، رعایت سرویسهای دورهای، تعویض روغن به موقع و بررسی سیستمهای الکترونیکی و هیدرولیکی ضروری است.
مشکلات و نکات کلیدی
مشکلات رایج:
- افزایش دما در گیربکس خشک: در شرایط ترافیک سنگین رایج است.
- صداهای ناهنجار در دنده عقب: برخی مالکان این مشکل را گزارش کردهاند.
- هشدارهای مرتبط با دمای کلاچ یا گیربکس: در صورت فشار بیش از حد به گیربکس.
نکات مهم برای استفاده:
- از توقفهای طولانی با دنده درگیر خودداری کنید.
- سرویسهای دورهای گیربکس را بهموقع انجام دهید.
- در صورت نمایش هشدارهای مربوط به دما، بلافاصله خودرو را متوقف کنید تا گیربکس خنک شود.
- از روغن توصیهشده توسط سازنده برای گیربکس تر استفاده کنید.
گیربکس فیدلیتی، با طراحی دوکلاچه، از مزایای سرعت و کارایی بالا برخوردار است. با این حال، برای جلوگیری از مشکلات مرتبط با گیربکس، رعایت نکات نگهداری و استفاده صحیح بسیار حیاتی است. انتخاب نسخه گیربکس تر (در نیو پرایم) برای افرادی که در ترافیک سنگین یا رانندگیهای طولانی حضور دارند، گزینه بهتری است.
علائم خرابی گیربکس فیدلیتی
گیربکس فیدلیتی (دوکلاچه DCT) ممکن است در صورت استفاده نادرست یا مشکلات ساختاری دچار خرابی شود. برخی از علائم خرابی شامل موارد زیر است:
- مشکلات در تعویض دنده:
- تعویض سخت یا گیر کردن دندهها.
- تأخیر در تعویض دنده (بهویژه در هنگام شتابگیری).
- افزایش دمای گیربکس:
- نمایش هشدار دمای کلاچ در صفحهنمایش.
- داغ شدن بیشازحد گیربکس در ترافیک یا رانندگی طولانی.
- صداهای غیرعادی:
- صداهای ناهنجار مانند تقتق یا ضربه در هنگام تعویض دنده.
- صداهای اضافی هنگام حرکت با دنده عقب.
- لرزش خودرو:
- لرزش غیرعادی خودرو در هنگام تعویض دنده، خصوصاً در دندههای پایین.
- نشتی روغن:
- مشاهده روغن در زیر خودرو، بهویژه در گیربکس تر.
- کاهش قدرت و شتاب خودرو:
- احساس کاهش قدرت موتور به دلیل عملکرد ناقص گیربکس.
چرا گیربکس فیدلیتی خراب میشود؟
خرابی گیربکس در خودروها، از جمله فیدلیتی (Fidelity) که یکی از خودروهای تولیدی شرکت بهمن موتور در ایران است، ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. گیربکس فیدلیتی معمولاً از نوع اتوماتیک است و مانند سایر خودروهای اتوماتیک، مشکلاتی در صورت عدم نگهداری مناسب یا استفاده نادرست از آن ممکن است بروز کند. در ادامه به برخی از دلایل رایج خرابی گیربکس فیدلیتی اشاره میکنیم:
1. عدم تعویض به موقع روغن گیربکس
یکی از مهمترین عوامل خرابی گیربکسهای اتوماتیک، به ویژه در خودروهایی مانند فیدلیتی، عدم تعویض به موقع روغن گیربکس است. روغن گیربکس نقش حیاتی در روانکاری و جلوگیری از سایش قطعات داخلی دارد. اگر روغن گیربکس به موقع تعویض نشود یا اگر روغن گیربکس کیفیت خوبی نداشته باشد، ممکن است باعث افزایش اصطکاک، داغ شدن بیش از حد گیربکس و در نهایت خرابی قطعات داخلی آن شود.
2. رانندگی در شرایط دشوار
رانندگی در شرایط دشوار مانند جادههای ناهموار، خاکی، یا پر از ترافیک سنگین میتواند فشار زیادی به گیربکس وارد کند. این شرایط باعث افزایش دما و اصطکاک در گیربکس میشود که میتواند در طول زمان به خرابی قطعات داخلی (مانند کلاچها و تسمهها) منجر شود.
3. استفاده نادرست از دندهها و حالتهای گیربکس
رانندگی با انتخاب نادرست حالت دنده (مثلاً تعویض دنده در هنگام حرکت یا استفاده از حالت پارک در حالی که خودرو در حال حرکت است) میتواند فشار زیادی به گیربکس وارد کند. همچنین، استفاده از دندههای سنگین در شرایطی که نیازی به آن نیست (مانند استفاده از حالت اسپرت در جادههای شهری یا ترافیک) میتواند باعث افزایش فشار و خرابی گیربکس شود.
4. روغن گیربکس نامناسب یا با کیفیت پایین
استفاده از روغن گیربکس غیرمناسب یا روغن با کیفیت پایین میتواند به طور مستقیم به خرابی گیربکس منجر شود. روغن نامناسب ممکن است به درستی قطعات گیربکس را روانکاری نکند و باعث ایجاد اصطکاک، گرما و در نهایت فرسایش قطعات داخلی شود.
5. مشکلات الکترونیکی و نرمافزاری
گیربکسهای خودروهای مدرن مانند فیدلیتی معمولاً از سیستمهای الکترونیکی برای تنظیم و کنترل تغییرات دندهها استفاده میکنند. مشکلات نرمافزاری یا نقص در سنسورها و ECU (واحد کنترل الکترونیکی) ممکن است باعث عملکرد نادرست گیربکس شود و در برخی موارد به خرابی آن منجر گردد.
6. استفاده از خودرو در شرایط بار سنگین
استفاده از فیدلیتی برای کشیدن بار سنگین یا انجام کارهایی که برای آن طراحی نشده است، میتواند فشار زیادی به گیربکس وارد کند. گیربکسهای اتوماتیک مخصوصاً از نوع CVT و اتوماتیک در شرایطی که فشار اضافی به آنها وارد شود، ممکن است خراب شوند. در صورتی که خودرو برای کشیدن بار سنگین یا مسافرتهای طولانی در مسیرهای صعبالعبور استفاده شود، گیربکس در معرض آسیب قرار میگیرد.
7. عدم نگهداری و بررسی دورهای
عدم انجام سرویسهای دورهای و عدم بررسی وضعیت گیربکس میتواند باعث خرابیهای پیشرفته و هزینهبر شود. بررسی منظم گیربکس، بررسی سطح روغن و تعویض به موقع آن، بهویژه قبل از رسیدن به مسافتهای طولانی یا استفاده سنگین از خودرو، میتواند از خرابیهای جدی جلوگیری کند.
8. داغ شدن بیش از حد گیربکس
یکی دیگر از دلایل خرابی گیربکس، داغ شدن بیش از حد آن است. وقتی گیربکس برای مدت زمان طولانی تحت فشار شدید قرار گیرد (مثلاً در رانندگی طولانیمدت، در ترافیک سنگین یا در جادههای با شیب زیاد)، دما در داخل گیربکس افزایش مییابد. این گرمای اضافی میتواند به قطعات داخلی گیربکس آسیب رسانده و منجر به خرابی آن شود.
9. فرسودگی قطعات داخلی گیربکس
در طول زمان، قطعات داخلی گیربکس مانند کلاچها، تسمهها و بلبرینگها دچار فرسودگی میشوند. این قطعات به مرور زمان نیاز به تعویض دارند و در صورتی که این تعویضها به موقع انجام نشود، میتواند به خرابی گیربکس منجر گردد.
10. آسیب به سیستم هیدرولیک گیربکس
در برخی از گیربکسهای اتوماتیک، سیستم هیدرولیک مسئول کنترل تعویض دندهها و عملکرد مناسب گیربکس است. مشکلات یا خرابی در این سیستم میتواند باعث اختلال در عملکرد گیربکس و در نهایت خرابی آن شود.
شایعترین خرابیهای گیربکس فیدلیتی
- سوختن کلاچ:
- به دلیل گرمای بیشازحد، صفحات کلاچ ممکن است دچار سوختگی یا استهلاک شوند.
- خرابی مکانیزم دنده عقب:
- در برخی موارد، کاربران از صداهای غیرعادی و مشکلات در دنده عقب شکایت دارند.
- اختلال در نرمافزار کنترل گیربکس:
- اشکال در برنامهریزی نرمافزار میتواند باعث عملکرد نادرست در تعویض دندهها شود.
- خرابی سیستم خنککننده:
- در نوع تر، مشکلات در سیستم خنککننده میتواند باعث افزایش دمای گیربکس شود.
- فرسودگی یاتاقانها و چرخدندهها:
- بهویژه در اثر رانندگی با بار زیاد یا عدم تعویض روغن بهموقع.
پیشگیری از خرابی گیربکس فیدلیتی
- توقفهای طولانی: هنگام توقف، گیربکس را در حالت خلاص (N) قرار دهید.
- سرویسهای دورهای:
- تعویض روغن گیربکس (در نوع تر) طبق توصیه سازنده.
- بررسی وضعیت نرمافزار و تنظیمات گیربکس در نمایندگیهای مجاز.
- رانندگی آرام: از شتابگیری ناگهانی و رانندگی سنگین خودداری کنید.
- استفاده در شرایط مناسب:
- از رانندگی طولانیمدت در ترافیک سنگین خودداری کنید.
- در سربالاییها، فشار بیشازحد به خودرو وارد نکنید.
با رعایت این نکات میتوانید عمر گیربکس فیدلیتی را افزایش دهید و از بروز خرابیهای رایج جلوگیری کنید.
انواع صداهای گیربکس فیدلیتی، دلایل و راهحلهای تعمیر
گیربکس فیدلیتی (دوکلاچه DCT) ممکن است در شرایط خاص صدای غیرعادی تولید کند. این صداها میتوانند نشانهای از خرابی یا نیاز به سرویس باشد. در ادامه، انواع صداهای رایج به همراه دلایل و روشهای برطرف کردن آنها آورده شده است:
1. صدای تقتق هنگام تعویض دنده
دلایل:
- فرسودگی یا خرابی دندهها.
- خرابی یا تنظیم نبودن مکانیزم کلاچ.
- وجود اشکال در نرمافزار کنترل گیربکس (TCU).
راهحل:
- بررسی و تنظیم دوباره کلاچ.
- عیبیابی نرمافزار گیربکس و بهروزرسانی آن در نمایندگی مجاز.
- در صورت آسیبدیدگی دندهها، تعویض یا تعمیر قطعات داخلی گیربکس.
2. صدای ناهنجار در حالت دنده عقب
دلایل:
- خرابی چرخدنده دنده عقب.
- کمبود یا کیفیت پایین روغن گیربکس (در نوع تر).
- وجود ذرات فلزی در روغن گیربکس به دلیل سایش قطعات.
راهحل:
- تعویض روغن گیربکس و بررسی وجود ذرات فلزی.
- در صورت خرابی چرخدنده، تعویض یا تعمیر آن در کارگاه تخصصی.
3. صدای وزوز در حالت خلاص یا دنده درگیر
دلایل:
- خرابی یاتاقانها در بخش داخلی گیربکس.
- استهلاک یا تنظیم نبودن چرخدندهها.
- خرابی سیستم کلاچ در گیربکس خشک.
راهحل:
- باز کردن گیربکس و بررسی وضعیت یاتاقانها و چرخدندهها.
- در صورت نیاز، تعویض یاتاقانها یا تعمیر چرخدندهها.
4. صدای جیرجیر هنگام تعویض دنده
دلایل:
- کمبود روانکاری در سیستم کلاچ.
- کیفیت پایین روغن یا عدم تعویض بهموقع آن.
- خرابی صفحات کلاچ.
راهحل:
- تعویض روغن گیربکس (در نوع تر) و استفاده از روغن با مشخصات توصیهشده.
- بررسی و در صورت لزوم تعویض صفحات کلاچ.
5. صدای کوبش یا ضربه هنگام شتابگیری
دلایل:
- خرابی یا تنظیم نبودن دستهموتور یا دستهگیربکس.
- فشار بیشازحد به گیربکس به دلیل رانندگی ناصحیح.
- خرابی چرخدندهها یا مکانیزم داخلی.
راهحل:
- بررسی و تنظیم دستهموتور و دستهگیربکس.
- تعمیر یا تعویض چرخدندههای آسیبدیده.
- کاهش فشار به گیربکس با رانندگی صحیح.
6. صدای زوزه در سرعتهای بالا
دلایل:
- خرابی بلبرینگهای داخلی گیربکس.
- کیفیت پایین یا کاهش سطح روغن گیربکس (در نوع تر).
- سایش چرخدندهها به دلیل عدم روانکاری مناسب.
راهحل:
- تعویض بلبرینگهای داخلی.
- تعویض روغن گیربکس و استفاده از روغن با کیفیت مناسب.
- بررسی و تعمیر چرخدندههای ساییدهشده.
7. صدای تقه در هنگام توقف یا شروع به حرکت
دلایل:
- خرابی سیستم کلاچ یا دوالکلاچ.
- تأخیر در عملکرد نرمافزار گیربکس.
- خرابی دستهموتور یا دستهگیربکس.
راهحل:
- تنظیم و تعمیر سیستم کلاچ.
- بررسی و بهروزرسانی نرمافزار کنترل گیربکس.
- تعویض یا تعمیر دستهموتور و دستهگیربکس.
8. صدای خرخر هنگام شتابگیری یا کاهش سرعت
دلایل:
- آسیب در چرخدندهها یا یاتاقانها.
- وجود آلودگی یا ذرات فلزی در روغن گیربکس.
- خرابی مکانیزم داخلی گیربکس.
راهحل:
- تعویض روغن گیربکس و بررسی ذرات فلزی.
- باز کردن و تعمیر مکانیزم داخلی گیربکس.
- تعویض قطعات آسیبدیده.
نکات کلی برای پیشگیری از بروز صداهای گیربکس
- سرویسهای دورهای:
- روغن گیربکس را طبق توصیه کارخانه تعویض کنید (در گیربکس تر).
- استفاده صحیح:
- در توقفهای طولانی، دنده را در حالت خلاص (N) قرار دهید.
- از شتابگیری ناگهانی یا رانندگی سنگین خودداری کنید.
- بازدیدهای منظم:
- وضعیت دستهموتور و دستهگیربکس را بررسی کنید.
- به علائم هشداردهنده مانند صدا یا کاهش عملکرد توجه کنید.
- مشورت با متخصص:
- در صورت بروز هرگونه صدا یا مشکل، به تعمیرگاههای تخصصی مراجعه کنید تا مشکل بهطور دقیق عیبیابی و برطرف شود.
رعایت این نکات میتواند به افزایش عمر گیربکس و کاهش احتمال خرابی آن کمک کند.
سرویس و تعویض روغن گیربکس فیدلیتی
گیربکس خودرو، بهویژه در خودروهایی با تکنولوژی پیشرفته مانند فیدلیتی، برای عملکرد بهینه نیازمند سرویس دورهای و تعویض روغن است. این موضوع بهویژه برای گیربکسهای دوکلاچه (DCT) اهمیت بیشتری دارد، زیرا روغن گیربکس در خنککاری، روانکاری و افزایش عمر قطعات داخلی نقش حیاتی ایفا میکند.
1. آیا همه مدلهای گیربکس فیدلیتی نیاز به تعویض روغن دارند؟
- گیربکس دوکلاچه خشک (Dry DCT):
این نوع گیربکس فاقد سیستم روغنکاری داخلی است و نیازی به تعویض روغن ندارد. اما باید کلاچها و نرمافزار گیربکس بهصورت دورهای بررسی و تنظیم شوند. - گیربکس دوکلاچه تر (Wet DCT):
این گیربکس از روغن مخصوص برای روانکاری و خنککاری استفاده میکند و نیازمند تعویض دورهای روغن است.
2. چرا تعویض روغن گیربکس تر مهم است؟
روغن گیربکس در گیربکس تر وظایف زیر را بر عهده دارد:
- کاهش سایش چرخدندهها و بلبرینگها.
- جلوگیری از افزایش دما و خنککاری قطعات.
- حفظ عملکرد نرم و سریع کلاچها و چرخدندهها.
- جلوگیری از ایجاد صداهای غیرعادی و اختلال در تعویض دندهها.
در صورت عدم تعویض بهموقع روغن:
- روغن کیفیت خود را از دست میدهد.
- ممکن است ذرات فلزی ناشی از سایش قطعات وارد روغن شوند و باعث خرابی شوند.
- افزایش دما و سایش قطعات داخلی گیربکس منجر به خرابی زودرس گیربکس خواهد شد.
3. زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس فیدلیتی
- گیربکس تر:
- بهمن موتور توصیه میکند روغن گیربکس در هر 50,000 تا 60,000 کیلومتر یا هر 2 تا 3 سال (هرکدام زودتر فرا برسد) تعویض شود.
- در شرایط سخت رانندگی (ترافیک سنگین، رانندگی مداوم یا آبوهوای گرم) ممکن است نیاز باشد زودتر از موعد روغن تعویض شود.
- گیربکس خشک:
- نیازی به تعویض روغن ندارد، اما باید سرویسهای دورهای کلاچ و نرمافزار گیربکس انجام شود.
4. نوع روغن گیربکس مناسب برای فیدلیتی
برای گیربکس تر فیدلیتی، استفاده از روغن با مشخصات زیر ضروری است:
- ویسکوزیته مناسب: متناسب با طراحی گیربکس دوکلاچه.
- استاندارد DCTF: روغن مخصوص گیربکسهای دوکلاچه.
روغنهای توصیهشده:
- برندها و مشخصات خاص روغن در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده است.
- استفاده از روغنهای غیر استاندارد ممکن است باعث خرابی گیربکس شود و گارانتی خودرو را لغو کند.
5. فرآیند تعویض روغن گیربکس تر فیدلیتی
تعویض روغن گیربکس باید توسط تکنسین متخصص و در نمایندگیهای مجاز انجام شود. مراحل کلی:
- تخلیه روغن قدیمی:
- روغن قدیمی از طریق پیچ تخلیه خارج میشود.
- میزان و وضعیت روغن تخلیهشده بررسی میشود (وجود ذرات فلزی نشاندهنده سایش قطعات است).
- تمیز کردن فیلتر روغن:
- فیلتر روغن گیربکس در صورت نیاز تمیز یا تعویض میشود.
- تزریق روغن جدید:
- روغن جدید با استفاده از دستگاه مخصوص وارد گیربکس میشود تا حجم مناسب تزریق شود.
- کالیبراسیون و تست:
- نرمافزار گیربکس کالیبره میشود.
- عملکرد خودرو بررسی میشود تا از صحت تعویض روغن مطمئن شوند.
6. نکات مهم هنگام تعویض روغن گیربکس فیدلیتی
- انتخاب روغن مناسب:
- از روغنهای تأییدشده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.
- زمانبندی دقیق:
- تعویض روغن را بهموقع انجام دهید تا از خرابی جلوگیری شود.
- مراجعه به مراکز معتبر:
- تعویض روغن در نمایندگیهای مجاز یا مراکز تخصصی انجام شود.
- از دستگاههای استاندارد برای تزریق روغن استفاده شود.
- بررسی وضعیت قطعات:
- هنگام تعویض روغن، وضعیت بلبرینگها، چرخدندهها و فیلتر روغن بررسی شود.
7. هزینه تعویض روغن گیربکس فیدلیتی
هزینه تعویض روغن به عوامل زیر بستگی دارد:
- حجم روغن موردنیاز گیربکس تر.
- کیفیت و برند روغن انتخابی.
- هزینه سرویس در نمایندگی یا تعمیرگاه تخصصی.
8. علائم نیاز به تعویض روغن گیربکس
اگر روغن گیربکس بهموقع تعویض نشود، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
- تعویض سخت یا تأخیری دندهها.
- افزایش دمای گیربکس و نمایش هشدار.
- صداهای غیرعادی مانند زوزه یا تقتق.
- کاهش شتاب خودرو.
جمعبندی
- روغن گیربکس فیدلیتی در نسخه تر باید بهطور منظم تعویض شود.
- سرویس دورهای و استفاده از روغن مناسب برای عملکرد بهینه گیربکس و افزایش عمر آن ضروری است.
- با رعایت نکات ذکرشده، میتوانید از خرابیهای پرهزینه جلوگیری کنید و عملکرد خودرو را در بهترین حالت حفظ کنید.
رایجترین خرابی گیربکس فیدلیتی چیست؟
خرابی صفحات کلاچ و مشکل در تعویض دندهها به دلیل گرمای زیاد یا نرمافزار معیوب. راهحل: تنظیم یا تعویض کلاچ و بهروزرسانی نرمافزار گیربکس.
چرا گیربکس فیدلیتی صدا میدهد؟
علت ممکن است خرابی یاتاقانها، چرخدندهها یا کمبود روغن (در گیربکس تر) باشد. راهحل: تعویض یاتاقانها و بررسی و تعویض روغن گیربکس.
آیا گیربکس دوکلاچه فیدلیتی قابل تعمیر است؟
بله، قطعاتی مانند کلاچها، یاتاقانها و چرخدندهها قابل تعمیر یا تعویض هستند. توصیه: تعمیر توسط متخصصین مجاز انجام شود.
آیا لازم است گیربکس فیدلیتی کالیبره شود؟
بله، پس از هر تعمیر یا تعویض قطعات گیربکس، کالیبراسیون نرمافزار گیربکس ضروری است. توصیه: این کار را فقط در نمایندگیهای مجاز انجام دهید.
چگونه از خرابی گیربکس فیدلیتی جلوگیری کنیم؟
رعایت رانندگی صحیح، توقف در حالت خلاص (N)، و سرویس دورهای روغن (در گیربکس تر) میتواند عمر گیربکس را افزایش دهد.